 Trądzik jest jedna z najczęstszych przyczyn wizyt młodych ludzi, których nękają problemy z cerą w gabinecie kosmetycznym czy dermatologicznym. W pracy kosmetyczki ma on naprawdę istotne znaczenie.
Mimo że w wielu przypadkach rozwinęła się w tej dziedzinie dobra i pożyteczna współpraca z dermatologami, osoby dotknięte tą chorobą skóry często konsultują się tylko z kosmetyczką, dlatego spoczywa na mnie duża odpowiedzialność związana z leczeniem i udzielaniem porad.Trądzik najczęściej występuje w wieku młodzieńczym, ale istnieją także inne jego odmiany, dlatego w tej serii artykułów postaram się Państwu wyjaśnić różnice oraz pomóc dobrać odpowiednią pielęgnację lub wstępne leczenie.
Drodzy Państwo zdaję sobie sprawę, że przedstawiłam temat TRĄDZIKU bardzo dokładnie, może w niektórych momentach informacje będą zdawać się zbyt z pogranicza medycyny…jednak zrobiłam to celowo ponieważ problem trądziku zawsze był, jest i będzie, a niewłaściwe postępowanie może naprawdę bardzo zaszkodzić skórze…Mam nadzieję, że ten artykuł da Państwu kilka wskazówek i uczuli na wszelkie zmiany skórne.
Jeśli masz od 14 do 20 lat, to na pewno zmagasz z trądzikiem i równie żmudnie poszukujesz skutecznego lekarstwa na tę dolegliwość. Na pocieszenie możesz przyjąć fakt, że nie jesteś w tym odosobniony. Blisko 70% ludzi w tym wieku cierpi na kilka postaci trądziku...ale czy to faktycznie pocieszenie? Dla części z nich 21 urodziny nie oznaczają cudownego pozbycia się tej przypadłości. Niestety, mimo że ta odmiana trądziku jest tak powszechna leczenie młodzieży za każdym razem wymaga od kosmetyczki szczególnej delikatności – dla tych osób zabieg jest często czymś nieznanym, a także sama sytuacja może dla młodego człowieka wydawać się niezręczna.
TRĄDZIK POSPOLITYNajbardziej powszechną odmianą jest trądzik pospolity (acne vulgaris) jest to schorzenie dermatologiczne dotyczące głównie osób młodych. Powstawanie zmian trądzikowych związane jest z nadczynnością gruczołów łojowych.  Charakteryzuje się obecnością zaskórników (comedones), wykwitów grudkowo - krostkowych i ropnych torbieli umiejscowionych w okolicach łojotokowych (twarz, plecy).
Fot. 1.
Trądzik pospolity (acne vulgaris). Widoczne znaczne nasilenie łojotoku, grudki, zaskórniki na podłożu zapalnie zmienionej skóry twarzy.
Niestety rzeczywistość bywa okrutna i dlatego najbardziej dokuczliwe zmiany to te występujące na twarzy.„Pryszcze” na plecach lub torsie łatwo jest ukryć pod ubraniem, także podczas lata. Twarz jednak jest naszą wizytówką. Każdy ją widzi i nawet, jeśli głośno nie skomentuje wątpliwej urody krostek, to niestety może pomyśleć i wymienić opinie z innymi. Niezależnie od głębi ducha pozostajemy bowiem niewolnikami pierwszego wrażenia. Podświadomie oceniamy człowieka po ubierze, urodzie, kolorze skóry… Może się wydawać to niesprawiedliwe, ale lepiej pogodzić się z rzeczywistością.
Trądzik jest chorobą skóry obfitującej w gruczoły łojowe. Jest ona bardzo powszechna, tak jak już wspomniałam, często występuje w okresie dojrzewania. Trądzik występuje zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, jednak u mężczyzn przebieg może być ostrzejszy. Choroba ta rozpoczyna się wraz z okresem dojrzewania (12-13 lat) i z reguły ustępuje wraz z jego końcem (18-20 lat), jednak czasami stan chorobowy może utrzymywać się aż do 30 roku życia. Jak już także wspomniałam trądzik występuje najczęściej w okolicach obfitujących w gruczoły łojowe, to znaczy w strefie T na twarzy (czoło-nos-broda) i w rynnach potowych na klatce piersiowej i plecach.
Wiele jest przyczyn trądziku pospolitego…* czynnikiem uosabiającym jest osobnicza skłonność do nadmiernego wytwarzania łoju i rogowacenia ujść mieszków włosowych. Skłonność ta jest dziedziczna. Czynniki egzogenne mogą jednak nasilać ten proces.
Zaobserwowano, że jeżeli oboje rodziców chorowało na trądzik to u dziecka też może występować to schorzenie z prawdopodobieństwem wynoszącym nawet ponad 50%. Jednak sposób dziedziczenia nie jest znany. Nie można tego schorzenia zaliczyć do chorób uwarunkowanych genetycznie.
Niemal u wszystkich chorych na trądzik mamy do czynienia z nadmiernym wytwarzaniem łoju. Łój jest to lepka ciecz o jasno żółtym kolorze. Łój w gruczołach i przewodach łojowych jest jałowy i nie zawiera wolnych kwasów tłuszczowych. W skład mieszka łojowego wchodzi: lejek, włos, gruczoł łojowy i przewód łojowy. Ten ostatni łączy gruczoł z lejkiem. Gruczoły łojowe wykazują ścisły związek z mieszkami włosowymi, wydzielają łój, który przez przewód przechodzi do mieszka włosowego i dalej na powierzchnię skóry.
U chorych gruczoły łojowe są większe i więcej jest wytwarzanego łoju niż u zdrowych pacjentów. Ilość wytwarzanego łoju jest różna u poszczególnych osób, a skład łoju jest względnie stały. Niewielki wpływ na ilość wytwarzanego łoju ma dieta. U osób, które głodują lub są na czczo jest go mniej. Ilość ta może również zmniejszyć się pod wpływem leków takich jak: retinoidy, estrogeny, leki przeciwandrogenowe i niektóre antymetabolity.
* rola hormonów:Gruczoły łojowe przed okresem pokwitania są małe i dlatego są niezdolne do tworzenia zmian trądzikowych. Natomiast w okresie pokwitania następuje wzrost gruczołów łojowych. Spowodowane jest to stymulacją głównie przez androgeny, ale także przez inne hormony kory nadnerczy i jajników. Prowadzi to do zwiększenia wydzielanego łoju.
W okresie dojrzewania androgeny (męskie hormony płciowe, które w niewielkim stopniu występują także u kobiet) powodują powiększenie gruczołów łojowych i nasilenie wydzielania łoju. Dlatego trądzik częściej dokucza mężczyznom – co nie jest oczywiście ścisłą regułą - a u kobiet może się znacznie nasilać przed miesiączką. Progesteron ma działanie zbliżone do androgenów, ale w stężeniu fizjologicznym nie wpływa na gruczoły łojowe, dopiero w bardzo dużych dawkach pobudza ich wzrost.
* rola bakterii: Beztlenowe bakterie, obecne w dużych ilościach w ujściach gruczołów łojowych wytwarzają enzymy lipolityczne, powodujące hydrolizę trój glicerydów łoju z powstawaniem wolnych kwasów tłuszczowych, które wywierają działanie drażniące. Są czynnikiem wywołującym stan zapalny mieszków włosowych oraz są odpowiedzialne za powstawanie zaskórników, ponieważ zmieniają sposób rogowacenia w lejku. Mają również właściwości chemotaktyczne, gdyż przyciągają do lejka neutrofile. Powoduje to powstawanie krostek i grudek. Kolejnym etapem jest powstawanie guzków, ropni i blizn. Jest to spowodowane uszkodzeniem ściany mieszka włosowego przez wolne kwasy tłuszczowe i wzmożone ciśnienie śródmieszkowe powstałe wskutek stanu zapalnego.
Trądzik występujący na twarzy jest dużo łatwiejszy do zwalczania, chociaż wiąże się też z większym ryzykiem nawrotów. Kurz, zanieczyszczone powietrze, niektóre kosmetyki, a także golenie bywają sprzymierzeńcami tej dolegliwości bardziej niż cokolwiek innego. Na ogół podrażniają skórę i zatykają pory, co uniemożliwia skórze jej normalne funkcjonowanie. Kurz i zanieczyszczenia powietrza niosą ponadto możliwość kontaktu ze szkodliwymi bakteriami, a te są bezpośrednią przyczyną chorób skóry. Tutaj wykwitem pierwotnym jest zaskórnik (otwarty bądź zamknięty). Zatkane pory w połączeniu z bakterią, a często także pozostałościami obumarłych komórek, powodują łojotok, przetłuszczanie i zapalenie skóry. Ich konsekwencją jest grudkowacenie skóry i powstawanie tak znienawidzonych przez niektórych zmian. Przebieg choroby jest przewlekły, a zazwyczaj w okresie letnim zmiany ulegają poprawie wraz z nasłonecznieniem.
Wykwity trądzikowe podzielić można na niezapalne (zaskórniki otwarte i zamknięte) oraz zapalne (grudki, krosty, guzy, cysty i torbiele ropne). W zależności od tego, który rodzaj wykwitów dominuje, wyróżnić można odmiany kliniczne trądziku, takie jak:
1) trądzik zaskórnikowy, zwany też młodzieńczym (fot. 2),
- zmiany mogą być słabo nasilone
- przeważają zaskórniki otwarte i zamknięte oraz wykwity grudkowe
- umiejscowienie głównie na twarzy i plecach
 największe nasilenie w okresie pokwitania, po czym ustępuje samoistnie po kilku latach trwania
Fot. 2.
Trądzik zaskórnikowy (acne comedonica). Na skórze pleców widoczne bardzo liczne zaskórniki i pojedyncze, drobne wykwity grudkowo-krostkowe
2) trądzik grudkowo-krostkowy (fot. 3 i 4),
- występują głębokie nacieki i torbiele ropne, niekiedy zlewające się oraz liczne, bardzo duże zaskórniki
- gojenie się następuje przez nierówne i przerosłe blizny
- zmiany często – obok miejsc typowych – zajmują okolice pachowe, pachwinowe i pośladki
Fot. 3.
Trądzik grudkowo-krostkowy (acne papulopustulosa). Widoczne grudki, krosty, pojedyncze zaskórniki.
Fot. 4.
Trądzik grudkowo-krostkowy (acne papulopustulosa). Na skórze twarzy widoczne wykwity krostkowe i zaskórniki na podłożu zmian rumieniowych.
3) trądzik guzkowo-cystowy (fot. 5 i 6),
 z licznymi głębokimi zapalnymi guzami i guzkami wypełnionymi treścią ropną lub ropno-krwistą, z różną tendencją do bliznowacenia - obok typowych zmian tworzą się torbiele ropne
- gojenie następuje przez bliznowacenie (blizny są wciągnięte, niekiedy bardzo szpecące)
Fot. 5.
Trądzik guzkowo-cystowy (acne nodulocystica). Widoczne liczne, skupiające się nacieki zapalne z cystami ropnymi oraz zamkniętymi zaskórnikami.
4) trądzik bliznowcowy:
 tworzą się bliznowce w obrębie wykwitów trądzikowych często towarzyszy trądzikowi skupionemu niekiedy dotyczy tylko karku
Fot. 6.
Trądzik bliznowcowy (acne keloidea). Widoczne liczne przerosłe blizny i bliznowce będące zejściem wykwitów trądzika ropowiczego.
5) trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu:
- dotyczy wyłącznie młodych mężczyzn
 zmiany są typu trądziku skupionego lub ropowiczego z rozpadem i objawami krwotocznymi- chorobie towarzyszy leukocytoza i wysokie OB., zazwyczaj gorączka i bóle stawowe (fot. 7).
Fot. 7.
Trądzik o ostrym przebiegu z objawami ogólnymi (acne fulminans).
Oprócz widocznych zaskórników i krost widoczne są dość liczne nacieki zapalne z odczynem krwotocznym. U chorego wystąpiły również objawy ogólne w postaci gorączki, bólów stawowych, przyspieszonego OB, leukocytozy.
Do szczególnych postaci trądziku zaliczamy: zawodowy, polekowy, kosmetyczny, niemowlęcy, z samouszkodzenia, zapalny z obrzękiem twarzy - czyli tzw.TRĄDZIK WYWOŁANY
1) trądzik zawodowy jest wywołany najczęściej przez chlor (zmiany na twarzy i tułowiu) oraz oleje
2) trądzik polekowy może być wywołany przez:
- steroidy – wykwity drobnogrudkowe są głównie umiejscowione na klatce piersiowej, nie występują zaskórniki
- leki wydzielające się przez gruczoły łojowe i powodujące ich drażnienie
3) trądzik kosmetyczny
- zmiany najczęściej mają charakter zaskórników i prosaków i znajdują się na policzkach
- najczęściej bywa wywołany przez pudry i róże zatykające ujścia gruczołów potowych i łojowych
4) trądzik niemowlęcy
- powstaje głównie w wyniku stymulacji hormonalnej gruczołów łojowych przez androgeny dziecięce i matczyne
- wykwity są grudkowe i ropne, na ogół bez zaskórników, często występują także torbiele ropne
- niekiedy związany jest ze stosowaniem olejów mineralnych do pielęgnacji skóry
 5) Acne excoriatica
- wywołany jest wyciskaniem i zdrapywaniem wykwitów trądzikowych i występuje głównie u młodych dziewcząt (fot. 8).
Fot. 8.
Trądzik z zadrapania (acne excoriatica). Widoczne przeczosy, nadżerki i przebarwienia powstające wskutek uporczywego zdrapywania minimalnych zmian trądzikowych na twarzy.
Leczenie:Wraz z rozwojem medycyny również i leczenie trądziku stało się o wiele łatwiejsze i skuteczniejsze niż w czasach naszych mam czy ciotek.
Co zatem oferuje dermatologia ludziom nękanym przez trądzik?
Leczenie miejscowe na ogół wystarcza w trądziku o niewielkim nasileniu
Na pierwszy plan wysuwają się leki oraz preparaty, które odblokowują mieszki włosowe. Wskazane są głównie:
- aerozole
- zawiesiny
- pudry
- pasty
Przez stosowanie takich preparatów zapobiegamy gromadzeniu się łoju w owych mieszkach i tym samym nie doprowadzamy do tworzenia się „pryszczy”. Takie preparaty maja działanie przeciwłojotokowe, keratolityczne, przeciwmikrobowe i przeciwzapalne. Leki te nie tylko skutecznie leczą zmiany trądzikowe, ale stosowane regularnie i według zaleceń również zapobiegają tworzeniu się nowych oraz w znacznym stopniu niwelują zaczerwienienia wokół chorych miejsc.
Dodatkowo oprócz preparatów stosowanych zewnętrznie zalecane jest stosowanie kuracji preparatami antybiotykowymi, która ma na celu wyeliminowanie bakterii wokół ogniska zapalnych.
Antybiotyki stosowane miejscowo są dostępne w leczeniu trądziku od wielu lat w różnych postaciach. Ze względu na działanie przeciwbakteryjne, miejscowa antybiotykoterapia jest szczególnie wskazana w przypadku trądziku grudkowo-krostkowego. Ograniczeniem antybiotykoterapii jest stosunkowo częste występowanie oporności bakterii oraz bardzo rzadko - reakcji alergicznych. Stosunkowo częstą oporność daje erytromycyna. Tetracykliny dają często oporność, ale rzadziej niż erytromycyna i klindamycyna. Wśród stosowanych miejscowo antybiotyków należy wymienić:
- klindamycynę
- erytromycynę
- tetracykliny,
- preparaty złożone
Czasami lekarz dermatolog może zalecić stosowanie jako dodatkowego wsparcia leczenia antybiotykami w tabletkach.
Leczenie ogólne trądziku obejmuje antybiotykoterapię, leczenie hormonalne, pochodne witaminy A, rzadziej kortykosteroidoterapię, niesterydowe leki przeciwzapalne, sporadycznie szczepionki i autoszczepionki.
Leczenie hormonalne jest konieczne u części pacjentek z trądzikiem. Przed rozpoczęciem terapii hormonalnej warto oznaczyć poziom testosteronu oraz siarczanu dehydroepiandrosteronu, pamiętając jednocześnie o wcześniejszym, przynajmniej miesięcznym odstawieniu doustnych środków antykoncepcyjnych. Bardzo cenna jest na tym etapie ścisła współpraca z ginekologiem lub endokrynologiem. Podstawą terapii hormonalnej są doustne środki antykoncepcyjne składające się z progesteronu oraz 35-50 µg etynyloestradiolu (estrogen). Najskuteczniejszym dotychczas środkiem antyandrogenowym jest preparat Diane-35. Efektem jego działania jest zmniejszenie produkcji łoju o ok. 30% oraz komedoliza. Wskazaniem do stosowania jest zarówno nieskuteczna próba anybiotykoterapii w średnio ciężkim trądziku grudkowo-krostkowym oraz tradzik nie odpowiadający na inna kurację.
Pochodne witaminy A stały się przełomem w leczeniu trądziku. Roaccutane, Accutane ma wielokierunkowy mechanizm działania. Poza działaniem keratolitycznym i przeciwłojotokowym (dodatkowo zmniejsza wymiary gruczołów łojowych), wywiera efekt przeciwzapalny oraz przeciwbakteryjny. Początkowo wskazany był jedynie w bardzo ciężkich postaciach trądziku, ale obecnie znajduje również zastosowanie w trądziku grudkowo-krostkowym po 2 nieskutecznych cyklach antybiotykoterapii, w trądziku z dużą tendencją do bliznowacenia lub z nasilonym łojotokiem i złym stanem psychicznym pacjentów. Terapię można rozpocząć dopiero po wykluczeniu ciąży i zapewnieniu skutecznej antykoncepcji w trakcie i do 2 miesięcy po zakończeniu leczenia, a terapia trwa ok. 4-7 miesięcy. W czasie leczenia, ze względu na zmniejszenie łojotoku i znaczne wysuszenie skóry, nie ma potrzeby stosowania dodatkowych leków miejscowych przeciwtrądzikowych. Po ustąpieniu zmian chorobowych zaleca się kontynuować terapię przez kolejne 2 miesiące. W razie konieczności można kurację powtórzyć po 6 miesiącach. Terapia retinoidami niestety pociąga za sobą ryzyko wielu działań niepożądanych.
Ostatnio wprowadzone preparaty zawierające kwas salicylowy i cynk, maja korzystne działanie keratolityczne, zwłaszcza w połączeniu z erytromycyna , która wpływa na komponentę bakteryjną.
Do oczyszczania skóry używa się różnych preparatów, roztworów i żeli oczyszczających, niekiedy roztworów spirytusowych, ale z dodatkiem 1% tymolu lub metanolu, a także 2-3% kwasu salicylowego.
Lekarz może również zalecić stosowanie dostępnych w aptece papek zawierających papkę ichtiolową, w skład której wchodzi między innymi siarka.
Do leczenia trądziku można stosować również preparaty zawierające antybiotyki.
Zatem aby skutecznie walczyć z trądzikiem należy stosować równocześnie retinole, preparaty antybiotykowe oraz, w skrajnych przypadkach, tabletki. Aby jeszcze pełniej dbać o skórę narażoną ma zmiany warto stosować kosmetyki do mycia i pielęgnacji twarzy zalecane przy skórze ze skłonnością do trądziku. Taka pielęgnacja może być dla skóry zbawienna, ponieważ cera trądzikowa jest szczególnie narażona na wysuszanie i podrażnienia.
FAKTY I MITY
1. Opalanie Istotną sprawą jest kwestia opalania. Powszechna jest opinia, że opalanie wpływa korzystnie na zmiany trądzikowe,
która nie do końca pokrywa się z prawdą. Korzyści z opalania wynikają z tego, że opalenizna maskuje zmiany skórne.
Ponadto wysoka temperatura wysusza skórę, co przynosi pewien korzystny efekt w przypadku zmian trądzikowych.
Jednakże efekt ten jest krótkotrwały i nie przeważa nad długo trwającymi szkodliwymi skutkami opalania się.
2. Wyciskanie Wyciskanie zmian trądzikowych pogarsza sytuację, ponieważ miażdżenie tkanek w czasie wyciskania
przyczynia się do rozprzestrzeniania się zmian zapalnych. W rezultacie zmiany trądzikowe utrzymują się dłużej, a czasem powodują powstanie blizn.
3. Dieta Prawidłowa przemiana materii przyspiesza oczyszczanie organizmu z toksyn, a przez to też wspomaga proces leczenia trądziku.
4. Słodycze Wbrew obiegowym opiniom, nie jest udowodnione, że czekolada i słodycze są przyczyną powstawania pryszczy, choć mogą nasilać trądzik u osób, które go już mają
5. Stres Co trapi studenta podczas sesji? Zaliczenia, egzaminy, stres i... trądzik.
O tym, że sesja egzaminacyjna to bardzo ciężki okres w życiu, wie każdy student. Zdarza się, że niejeden ma stres wypisany na twarzy. Dosłownie, jeśli wierzyć brytyjskim naukowcom z Uniwersytetu w Stanford.
Uczeni stwierdzili bowiem, że stres może powodować zaostrzenie zmian trądzikowych na skórze. Badania objęły 22 studentów, u których oceniano nasilenie trądziku w różnych okresach roku akademickiego. I co się okazało? Najgorzej było podczas nerwowej sesji egzaminacyjnej...
… a zatem
… czy to zaskórniaki czy czarne, budzące niechęć grudki, czy w końcu ropne wykwity....trądzik pod każdą postacią budzi niechęć. Jest dolegliwością, która sprawia, że dotknięci nią młodzi ludzie czują się nieswojo sami ze sobą, niechętnie pokazują się innym unikają bliższych kontaktów z rówieśnikami. Trądzik zaniedbywany i niewłaściwie leczony może poważnie uprzykrzać życie, rodzić dodatkowe kompleksy i w przyszłości pozostawiać po sobie trwałe szpecące blizny lub plamy. Im szybciej zostaną podjęte odpowiednie kroki pielęgnacyjno - lecznicze, tym skóra będzie łatwiej zmagać się z uciążliwymi zmianami chorobowymi. Leczenie trądziku wymaga czasu, ale im szybciej nasze kroku skierują się w stronę gabinetu dermatologicznego tym lepiej. Ważne jest, aby jak najszybciej rozpocząć kuracje ponieważ nie leczony trądzik pozostawia bardzo brzydkie blizny i znamiona oraz może bardzo negatywnie wpłynąć na nasze samopoczucie. Trzeba sobie również zdawać sprawę z fakty, ze leczenie trądziku zazwyczaj jest długotrwałe i wymaga restrykcyjnego przestrzegania zaleconej kuracji czy to farmakologicznej czy też kosmetycznej. Leczenie trądziku wymaga również samodyscypliny oraz zwracania uwagi na to, co się je. Co prawda dieta niewiele ma wspólnego z występowaniem trądziku nie mniej jednak osoby, które borykają się z problemem uciążliwych pryszczy powinny unikać jedzenia w nadmiarze zarówno słodyczy jak i ostrych przypraw.
Internet to skarbnica wiedzy, porad i informacji na różne tematy. Wiedzą o tym wszyscy użytkownicy, którzy w Sieci szukają porad i opinii na różne tematy. Nieco inaczej jest w przypadku trądziku. Profesjonalnych stron o tym jak zapobiegać i jak leczyć tę dolegliwość w Sieci nie ma raczej wiele. Oczywiście nie neguję tych, którzy szukają pomocy w Internecie, ale powinniśmy pamiętać o jednej podstawowej zasadzie – najważniejsza jest pomoc dobrej kosmetyczki, kosmetologa i dermatologa!!
Serdecznie dziękuję za udostępnienie wszystkich materiałów.
Źródła, teksty oraz zdjęcia:
- SŁUŻBA ZDROWIA – GAZETA LUDZI WOLNEGO ZAWODU; - artykuł - Dr hab. med. Ryszard Żaba, Katedra i Klinika Dermatologii AM w Poznaniu
 Kosmetyczka Monika
Serdecznie zapraszam do mojego gabinetu w Newcastle / Wallsend.
Więcej informacji kliknij tutaj...
Zapraszam do przeczytania moich pozostałych artykułów z poradnika "Zdrowie i Uroda" - kliknij tutaj...
 |
